ERKEĞE BAĞLI NEDENLER

Erkek faktörü (male factor) olarak tanımlanır.

Primer infertilite: daha önceden hiç gebelik elde edemeyen erkeklerdir.

Sekonder infertilite: daha önceden gebelik elde edebilen erkeklerdir.                     

YAŞ FAKTÖRÜ

Erkek fertilitesi 35 yaş civarında pik yapar ve 45 yaşından sonra anlamlı derecede bir düşüş yaşar.

Erkek fertilitesinin yaş sınırı yok gibidir. 80 yaşında dahi fertilite sahibi olanlar bildirilmiştir. En yaşlı babanın 94 yaşında olduğu belirtilmiştir.

Ancak ileri yaş gebeliklerinde artmış baba yaşına bağlı kromozomal anomalilerde artış riski vardır. Gamet kalitesinde düşüş olduğu düşünülmektedir.

Yaşa bağlı olarak sperm konsantrasyonunda değişme olmaz ancak bazı semen ve sperm değerlerinde azalma olabilir.

Yaşa bağlı olarak azalanlar: Testesteron seviyesi, Semen volumu, Normal morfolojideki sperm sayısı, Sperm motlitesi

Bu değişikliklere bağlı olarak erkek yaşındaki ilerleme ile beraber gebelik oranlarında düşme ve konsepsiyon için geçen zamanda uzama olduğu belirlenmiştir.

Genel olarak erkeklerde 45-50 yaştan önce fertilitede düşme olmadığı kabul edilir.

İnfertil erkeklerin büyük kısmı normal fenotipte, normal virilizasyona sahip, ögonadotropik hormon yapısında olan ancak semen anomalileri olan insanlardır.

ERKEĞE BAĞLI İNFERTİLİTE NEDENLERİ

1. idiyopatik (en sık nedendir. büyük bir kısmını oluşturur.)
2. varikosel (bilinen en sık nedendir.)
3. semen anomalileri
4. cinsel bozukluklar - retrograd ejekülasyon (dm, spinal kord travmaları nedeniyle olabilir) - empotans yapan nedenler (damar bozuklukları, ht, dm, kalp hastalıkları, böbrek hastalıkları, travma, pelvik operasyonlar, enfeksiyonlar, hiperprolaktinemi, antiandrojen tedaviler, psikolojik faktörler)
5. testiküler atrofi
6. inmemiş testis - kriptoşidizm (erken yaşlarda tanı ve tedavisi sağlanmalıdır. özellikle puberteden önce orşiopeksi yapılması önerilir.)
7. testiküler kanalların obstrüksiyonu veya yokluğu
8. kronik hastalıklar (dm, kalp hastalıkları, böbrek yetmezliği, karaciğer yetmezliği vb)
9. diğerleri (sigara, alkol, ilaç, kahve, esrar, kokain, kurşun, böcek zehiri ajanları…)
10. ilaçlar (kemoterapotikler, metotreksat, kolşisin, sulfasalazin, eritromisin, spironolakton, tetrasiklinler, trisiklik antidepresanlar, beta blokerler, simetidin, androjenik steroidler anabolizanlar vb)
11. radyasyon (100-300 rad kalıcı hasar yapabilir.)
12. yüksek ısıda çalışanlar (sperm kalitesi bozulabilir. fırında çalışanlar, uzun yol şoförleri vb…)
13. travma (nadiren yol açar. travmayı takip eden testis atrofisi söz konusu olursa riskten bahsedilebilir.)
14. enfeksiyonlar (kabakulak, kızamık, tüberküloz, difteri, gonore, brucella, sfiliz, toksoplazma, tifo vb)
15. immünolojik nedenler
16. genetik bozukluklar (kistik fibrozis, kartegener sendromu, von hippel lindau sendromu, kleinefelter sendromu, kalmann sendromu vb)
17. testis tümörleri